Bundelarchief

Overzicht van voorgaande metaaltijdenbundels

Hieronder tref je de inhoudsopgave en PDFs aan van de eerder bij Sidestone press verschenen metaaltijdenbundels

Metaaltijdenbundel (vol. 9) PDF

Bijdragen in de studie van de metaaltijden 2020 met al centrale thema ‘brons- en ijzertijd in het heden’. U kunt onder andere lezen over experimenteel onderzoek naar het gieten van brons, het veenlijk van Emmer-Erfscheiderveen, een bronzen speerpunt met een houten schacht en het voorkomen van menselijk bot in ijzertijd nederzettingen. Daarnaast is er aandacht voor huizenbouwtradities in zowel het Noord-Nederlandse Dalen als in Vlaanderen. Ook is er aandacht voor nieuwe inzichten in oudere onderzoeken die laten zien dat door middel van aanvullend onderzoek voor zelfs de meest bekende vindplaatsen nog nieuwe inzichten te verkrijgen zijn.

Editorial
Judith van der Leije, Eric Norde, Bastiaan Steffen & Karen de Vries

Happy little accidents and the analysis of metallic residues on casting moulds
Bart J. T. Cornelis, Jakob Thøsing Hviid & Thomas Birch

The broken beauty of Benschop: A Middle Bronze Age spearhead with wooden shaft and wooden peg
Stijn Arnoldussen, Cyril van der Veer, Bertil van Os, Nicolien Bottema-Mac Gillavry, G.J.M. van Oortmerssen & Hannie Steegstra

Rond de eendenkooi. Zwaagdijk-Oost, twee zwaarden en vlakgraven of grafheuvels?
Eric Lohof

Doelgericht graven op West-Friese nederzettingsterreinen uit de bronstijd. Nieuw veldonderzoek op het bronstijdterrein Grootebroek-Waterweide
Wouter Roessingh

Het veenlijk van Emmer-Erfscheidenveen. De stand van zaken anno 2022
Wijnand van der Sanden

Weer terug naar Zijderveld
Rik Semeijn

Een bijzonder zoutcontainerdepot uit ca. 250 voor Chr. gevonden te Nijmegen-Lent
Pepijn van de Geer

Voor rite vervaardigd vaatwerk? Een interessante aardewerkdepositie uit Kortrijk (België)
Roderick C.A. Geerts

Vierbeukige huistypes in de Antwerpse Kempen: een herziening
Elly Heirbaut, Veerle van Kersen & Vanessa Vanderbussche

The Mandible of Odijk. The varied contexts of unburnt human remains in the Middle Iron Age
Roosje de Leeuwe

Gedraaid houten vaatwerk van de ijzertijdnederzetting Didam-Kollenburg Noord
Judith van der Leije & Erica van Hees

Een grootschalige tweedeling op een klein lokaal niveau te Dalen
Mats Marijnissen

Metaaltijden 8 – 2021 PDF

Eten en drinken in de metaaltijden

Deze bundel vormt de neerslag van de 8e Nederlandse (digitale) metaaltijdendag gehouden op 9 oktober 2020. Op die dag werden lezingen gehouden over diverse onderwerpen aangaande de brons- en ijzertijdgemeenschappen van de Lage landen, aangevuld met een groot aantal bijdragen over het centrale thema van dat jaar. De eerste drie artikelen bespreken dan ook prehistorische akkers in Noorderboekert, het voedselmenu van de metaaltijden en hoe onderzoek aan aankoeksels op aardewerk meer kan leren over voedselpatronen in het verleden.

Editorial
Stijn Arnoldussen, Menk Hendriksen, Eric Norde & Nynke de Vries.

Meer weten over eten. Over mens en voedsel in de brons- en ijzertijd
Liesbeth Theunissen, Joyce van Dijk, Laura Kooistra, Lucy Kubiak-Martens, Simone Bloo, Peter van den Broeke, Rob Houkes & Annemieke Verbaas

A Taste of Honey. Food from the Bronze Age coastal site of Velsen Waterland
Jos Kleijne, Lucy Kubiak-Martens, Tania Oudemans & Jørn Zeiler

Vroege akkercomplexen in West-Friesland. De resultaten van een opgraving langs de Westfrisiaweg nabij de Noorderboekert
Sebastiaan Knippenberg

Prospectief onderzoek van het West-Friese bronstijdlandschap. Boren, struinen, spitten, sleuven en scannen aan de Rikkert in Enkhuizen
Patrick Valentijn & Wouter Roessingh

Burial mounds re-used: no men allowed?
Rex Victor Brandsma

Begraven in een greppel. Een verschuiving in het grafritueel van de midden bronstijd naar de late ijzertijd te Gent-Hogeweg
Tina Dyselinck & Liesbeth Massagé

Op zoek naar het urnenveld van Borger
Wijnand van der Sanden

A new French Tréboul spearhead found in The Netherlands: the case of the Goor find
Stijn Arnoldussen, Herman Busschers, Hannie Steegstra, Nicolien Bottema-Mac Gillavry, Bertil van Os & G. van Oortmerssen

Of whorls and weights: examining archaeological contexts of textile-related ceramics
Hester Kamstra

Vierbeukige variaties op het tweebeukige thema. Een meer dan lokaal fenomeen
Karen de Vries & Eric Norde

Metaaltijden 7 – 2020 PDF

Uiterlijk vertoon. Pracht, dracht en identiteit in de metaaltijden

Bijdragen in de studie van de metaaltijden 2020. De eerste drie artikelen over de bronzen armband van een dame uit Dreumel, bronzen armbanden uit crematiegraven en glazen armbanden sluiten fraai aan op dit thema. Daarnaast biedt de bundel ruimte aan een breed scala aan onderwerpen die de gehele periode van de metaaltijden omvatten.

Editorial
Menk Hendriksen, Eric Norde & Nynke de Vries

Een dame uit het noorden in het Land van Maas en Waal. De armband van Dreumel in context
Liesbeth Theunissen

Twee bronzen armbanden in een crematiegraf uit de midden- of late ijzertijd te Bennekom. Voorbeelden van leeftijds- en geslachtsgebonden grafgiften?
Erik Drenth & Jeroen Flamman

Alternatieve ideeën over productie en distributie in de late ijzertijd aan de hand van glazen armbanden
Johan van Kampen

Middle Iron Age (500-250 BC) cemeteries in the Southern-Netherlands, the Rhineland and Flanders
Lasse van den Dikkenberg

An unusual Late Iron Age or Early Roman burial discovered at Oegstgeest, the Netherlands
Frank J. van Spelde, Corrie C. Bakels & Lisette M. Kootker

Zoeken naar huizen, de midden bronstijd nederzetting van Opheusden ABC terrein
Lourens M.B. van der Feijst & Axel Müller

Inventarisatie van mysterieuze voorwerpen uit de late bronstijd
Ben Naardin & Wouter Roessingh

Bronze Age bronzes and the Portable Antiquities of the Netherlands (PAN): a state of affairs
Stijn Arnoldussen, Hannie Steegstra & Stijn Heeren

Handgevormd aardewerk uit de ijzertijd en de Romeinse tijd van de cultusplaats te Empel
Peter W. van den Broeke

Van de hoed en de rand. Over de typologie van maalstenen uit het Eifelgebied
Rob Houkes

Metaaltijden 6 – 2019 PDF

Einde van de metaaltijden/begin van de Romeinse tijd (100 BC – 100 AD)

Bijdragen in de studie van de metaaltijden 2019 met aandacht voor onderwerpen zoals oorlogsvoering, cultusplaatsen en het veranderende nederzettingspatroon. De lezingen toonden de blijvende interesse in het onderzoek naar samenlevingen uit de overgang van pre- naar protohistorie. Diverse lezingen van deze dagen hebben hun neerslag gevonden in deze zesde Metaaltijdenbundel.

De Nijmeegse prehistorie in kaart gebracht
Antoinet Daniel & Harry van Enckevort

Een uitstapje naar de steentijd. Werktuigen van bot en gewei uit Midden-Limburg
Leo B.M. Verhart

Neolithische invloed op de ijzertijdpottenbakker? Mysterieuze versiering op ijzertijdaardewerk
Simone Bloo

Een versierde stenen hamerbijl uit Putten
Erik Drenth & Peter A.C. Schut

Nederzettingsaardewerk uit de late bronstijd in het land van Berkel en Schipbeek
Ivo Hermsen & Huub Scholte Lubberink

Down by the River. A late bronze age full-hilted sword from the river Meuse near Thorn and Wessem
Luc W.S.W. Amkreutz, David R. Fontijn & Valerio Gentile

Forgotten Barrows – preliminary conclusions from the 2018 fieldwork at Baarlo-de Bong and Venlo-Zaarderheiken (NL)
David R. Fontijn, Richard Jansen, Lucas Meurkens, Arjan Louwen & Quentin P.J. Bourgeois

Portret van een ‘Germaansche’ urn uit Deelen
Jorien Jas & Leendert Pieter Louwe Kooijmans

‘Bend it like Beckham’: Iconische zesde-eeuwse halsringen (Wendelring-type) uit Ermelo en Uddel
Emile Eimermann & Janneke Zuyderwyk

Wat is vroeg? Aardewerk uit de achtste tot zevende eeuw voor Chr. in Noordoost-Nederland
Ernst Taayke

Hoe troep van de voorouders dateringen kan maken of breken
Harry Fokkens

Een ijzertijdboer zaait huttentut (Camelina sativa)
Corrie C. Bakels

Appreciating the little sherds in life…On crumbs, sherds and pottery fragmentation
Stijn Arnoldussen & Karen M. de Vries

De weerspiegeling van de levenscycli van huis en huishouden in zwervende ijzertijderven rondom de Maasmonding
Cees Koot

Identity and innovation in the Iron Age. Regional brooch tradition studied through private finds
Stijn Heeren, with a contribution by B. van Os and H. Huisman

Zoutzieders in Vlaardingen omstreeks 250 v.Chr.
Robert M. van Heeringen, Steven Brussé & Nicole de Koning

Where to and why? Thoughts on the meaning of the Valtherbrug bog trackway
Wijnand A.B. van der Sanden

Self-made Roman. Handmade pottery as a marker of identity
Roderick C.A. Geerts

Een proeve van protohistorie? Tekens op laat-prehistorisch aardewerk uit Valkenswaard en Lent
Peter W. van den Broeke

Metaaltijden 5 – 2018 PDF

Graven en grafheuvels

Deze bundel vormt de neerslag van het eerste lustrum van de Nederlandse Metaaltijdendag op 6 en 7 oktober 2017 in Oss. Het lustrum had als thema ‘Graven en grafheuvels’ en bestond uit anderhalve dag lezingen, gevolgd door een excursie naar de bekende vindplaatsen Oss-Vorstengraf en Oss-Paalgraven. De lezingen toonden de blijvende interesse in het onderzoek naar graven, grafheuvels en grafgebruiken. Diverse lezingen van deze dagen hebben hun neerslag gevonden in deze vijfde Metaaltijdenbundel.

Grafheuvels en graven in de Metaaltijden. Vijf jaar metaaltijdendagen
E.A.G. Ball, R. Jansen, E.H.L.D. Norde & K.M. de Vries

Barrows and burials in the Metal Ages. Five years of Dutch Metaaltijdendagen
E.A.G. Ball, R. Jansen, E.H.L.D. Norde & K.M. de Vries

De bronstijdallee: een oriënterend onderzoek
Etienne C. Pronk

Eerste inzichten in het rituele bronstijdlandschap van Heiloo-Zuiderloo
Tijmen Moesker, Judith van der Leije & Menno van der Heiden

Meer dan grafheuvels, een frisse blik op Wervershoof-Eendenkooi
Rik Feiken & Menno van der Heiden

Barrow cemeteries in central and western Belgium. From the Late Neolithic till the Early Iron Age
Guy De Mulder

Over een urnenveld en een nederzetting: opgraving Heeze-De Bulders (Noord-Brabant)
Miel Schurmans

Tombes et tombelles de la Campine Anversoise. Een oude kijk op nieuwe vondsten
Stephan Delaruelle

Vorstengraven Vernieuwd. Recent onderzoek naar elite graven uit de vroege ijzertijd in de Lage Landen
Sasja van der Vaart-Verschoof

Ongrijpbare graven. Het grafritueel in de midden- en late ijzertijd op de Gelderse en Overijsselse zandgronden
Eric H.L.D. Norde

Het belang van osteologie: case study ijzertijdgrafveld Panningen-Loo
Matthijs van Kooten

Grote potten met kleine oren uit Noord-Brabant daterend uit de vroege ijzertijd
Simone Bloo, Liesbeth Theunissen & Roderick Geerts

De typologie van het aardewerken vaatwerk van de Hilversumcultuur
Erik Drenth

Space becomes a ritualised place. Five Iron Age and Early Roman period presumed cult places in Oss (The Netherlands)
Roosje de Leeuwe & Richard Jansen

An Iron Age settlement landscape neighbouring the Ha C chieftains’ graves at the Maashorst (N.-Br., The Netherlands)
Richard Jansen & Paul van den Helm


Metaaltijden 4 – 2017 PDF

Huis en huishouden: de mens achter de plattegrond

Deze bundel vormt de neerslag van de 4e Nederlandse metaaltijdendag gehouden op 7 oktober 2016. Op die dag werden lezingen over diverse onderwerpen aangaande de brons- en ijzertijdgemeenschappen van de Lage landen gecombineerd met een groot aantal bijdragen over het centrale thema van dat jaar “Huis en huishouden: de mens achter de plattegrond”. Veel van de sprekers van die dag waren bereid hun boeiende verhalen op schrift te stellen, zodat in deze bundel diverse bijdragen over nederzettingen uit de metaaltijden zijn opgenomen.

Editorial: Huis en huishouden: op zoek naar de mens achter de plattegrond
S. Arnoldussen, A. Müller & E. Norde

Een kuil vol gebarsten kwarts in laat-neolithisch Wapenveld
Roderick Geerts, Marian Melkert & Simone Bloo

Revisiting Andijk: Using taphonomic markers on faunal remains to reconstruct human behaviour within Westfrisian Bronze Age settlements
Jordy Aal

Wie zoekt, die vindt. Een bronzen tongdolk uit ’t Ham in Horst, gemeente Horst aan de Maas
Xavier van Dijk & Bertil van Os

Aan de voet van de breuk. Over een goed bewaarde kokerbijl uit een Brabantse akker
Liesbeth Theunissen, Bertil van Os & Otto Brinkkemper

A Late Bronze Age settlement and an unusual Early Iron Age construction in Bennekom
Roosje de Leeuwe

Een alternatieve kijk op het prehistorische erf: Een economisch perspectief
Leon de Rouw

Breaking traditions: an isotopic study on the changing funerary practices in the Dutch Iron Age (800 – 12 BC)
Lisette Kootker, Coen Geerdink, Peter van den Broeke, Henk Kars & Gareth Davies

Iron Age burial rituals: animal matter(s). Archaeozoological inventory on the use of animals within a burial contex
Paul van den Helm & Joyce van Dijk

Wet but not whining. Iron Age Households of the Southwest Netherlands
Sam Leeflang

Op zoek naar de sociale dimensies van prehistorisch aardewerken vaatwerk. Een studie naar schalen met gepaarde doorboring uit de Nederlandse ijzertijd
Erik Drenth

The Iron Age iron slags of Maastricht – Randwyck: processing or production?
Stijn Arnoldussen

Vier Beuken in Beilen: ijzertijdbewoning te Olen (B.)
Niels Janssens

A future for Iron Age house typologies
Karen de Vries

Op het terras is het goed toeven. De langetermijngeschiedenis van de microregio Sterckwijk bij Boxmeer gedurende de metaaltijden
Henk van der Velde, Edwin Blom, Sentine Kodde, Marieke Opbroek & Femke Vermue

Metaaltijden 3 – 2016 PDF

Van Heinde en Verre

In 2015 werd stil gestaan bij sociale netwerken, migraties en uitwisselingscontacten binnen samenlevingen uit de Brons- en IJzertijd. Verschillende lezingen van die dag zijn in de derde Metaaltijdenbundel opgenomen. Daarnaast zijn er ook weer verschillende bijdragen verzameld ten aanzien van laat-prehistorisch onderzoek.

Van Heinde en Verre. De dynamiek van brons- en ijzertijdgemeenschappen
Axel Müller & Richard Jansen

‘Wives for cattle’? Bridewealth in the Bronze Age
Nathalie Brusgaard

Een cultusplaats met crematiegraven uit de late ijzertijd te Schipperskerk-Koeweide (provincie Limburg)
Judith van der Leije & Lucas Meurkens

Twee bronzen halsringen in een kuiltje. Grafritueel uit de vroege ijzertijd in het Zuiderveld (Waalsprong, gem. Nijmegen)
Emile Eimermann & Peter W. van den Broeke

Between belts and Beakers. Pendants in the third millennium BC in Western and Central Europe
Jos Kleijne

Reflections on Early and Middle Bronze Age dynamics in burial ritual and house building in the Netherlands
Eric Lohof & Erik Drenth

Erven uit de midden- en late bronstijd in Mierlo-Luchen
Roosje de Leeuwe

Together apart. Iron Age deposition practices on the Fries-Drents plateau
Karen M. de Vries

Abandonment & re-use: Westfrisian Bronze Age house-sites within a biographical perspective
B.J.W. Steffens

Bijzondere bronstijdbewoning te Klein Bedaf, Baarle-Nassau
Bart Van der Veken & Axel Müller

On coastal burials and where to find them
Matthijs Y. van Kooten

A bifacially flaked flint sickle from Boxmeer-Sterckwijck (province of Noord-Brabant, the Netherlands). An inquiry into raw material and function
E. Drenth & H. de Kruyk

Urns in the Hilversum culture. An age- and gender-related phenomenon?
Erik Drenth

Metaaltijden 2 – 2015 PDF

Van begin en einde; productie en depositie in de metaaltijden

Zowel de productie van voorwerpen, als de wijzen waarop zij na hun gebruik werden gedeponeerd worden in deze bundel besproken. U treft dan ook bijdragen aan die gaan over bronzen, benen, aardewerken en stenen voorwerpen, alsook een betoog over verlatingsdepots. In aanvulling op deze bijdragen binnen het thema ‘Van begin en einde; productie en depositie in de metaaltijden’, is ook een palet aan andere bijdragen over de metaaltijden opgenomen.

Some thoughts on quality and skill in Early Bronze Age axes
Maikel H.G. Kuijpers

Fragmenten van een gietmal uit de late bronstijd te Cuijk
Marlien Janssens

Een midden-bronstijdverrassing
Simone Bloo, Annemarie Kooi & Jos Kleijne

Het verborgen bestaan van een bronsblikken armband
Gerard van Alphen & Liesbeth Theunissen

A decorated Iron Age antler object from the Noordhof settlement site Wateringse Veld, The Hague
Marloes Rijkelijkhuizen, Annemieke Verbaas & Hans Siemons

De biografie van maalstenen: Metaaltijden
Marian J.A. Melkert

Het verlatingsritueel
Peter van den Broeke

Barrows and burials of the Late Neolithic and Bronze Age from Velsen (Noord-Holland, the Netherlands)
Jos Kleijne

Velsen-Zuidelijke Calamiteitenboog
Robert M. van Heeringen

Late bronstijdboeren en hun potten in de Oude Duinen bij De Zilk (gemeente Noordwijkerhout)
Simone Bloo & Iris Briels

Het crematiegrafveld van Den Haag in het licht van ‘Atlantische’ funeraire rituelen
Guy De Mulder

When urnfields lose their meaning…
Stijn Arnoldussen & Paul Albers

IJzertijdbewoning: een toetsing van de bewoningsmodellen voor locatiekeuze en demografie
Tale I. Wolthuis & Stijn Arnoldussen

Metaaltijden 1 – 2014

Eerste bundel PDF

Deze bundel bevat bijdragen over het grafritueel, de materiële cultuur, nederzettingspatronen en depositiepatronen van gemeenschappen uit de metaaltijden (brons- en ijzertijd) van Nederland. Samengebracht in deze bundel raken de verhalen over, en interpretaties van, de laat-prehistorische samenlevingen verbonden.

The Early Bronze Age Prunkbeil from Hilversum-Hoorneboegse Heide. A unique piece of craftsmanship
Jay Butler, Liesbeth Theunissen & Bertil van Os

The wilder shores of geography
Eric Lohof

Organische residuen op aardewerk van de Hilversum-cultuur. Een verkennend onderzoek
Tania Oudemans & Erik Drenth

Een crematiegrafveld in de duinen van Den Haag
Everhard Bulten & Marieke Opbroek

Huisplattegronden uit de midden-bronstijd van Bovenkarspel-Het Valkje, West-Friesland
Wouter Roessingh

Het wilde West-Friesland: jacht en visserij in de bronstijd
Yvonne van Amerongen

More than a point on a map: the Leeuwarden Late Bronze Age spearhead
Stijn Arnoldussen & Ronald Visser

Samengesmolten en onbruikbaar
Simone Bloo & Roy van Mousch

Houtse Akkers ondersteboven: het grafveld van de vindplaats Oosterhout-Contreie
Hans Koopmanschap

Armed for the afterlife
Roderick Geerts

Weg van de zwervende erven?
Tina Dyselinck

Duitse importproducten of reizende vrouwen in Boxmeer?
Simone Bloo & Roderick Geerts